Mi fojfoje tradukas komputilajn programojn en Esperanton. Kelkaj terminoj
uzataj en la angla lingvo jam havas bonajn kaj vaste uzatajn tradukojn al
Esperanto; mi ne bezonas kolekti ilin ĉi tie, ĉar aliuloj jam faris tiun
laboron sufiĉe bone.
Sed iam mi renkontas tradukon, kiun mi ne opinias bona, ekzemple ĉar ĝi uzas
maloftajn aŭ neoficialajn vortojn kiam tute sufiĉus vortoj oficialaj kaj multe
pli simplaj, aŭ ĉar ĝi tro provas imiti la anglan lingvon, eĉ kiam tio ne vere
taŭgas. Fojfoje ili aperas eĉ en la menciitaj kolektoj.
Tial mi decidis kolekti ĉi tie terminojn, kiujn mi uzas kaj rekomendas super
aliaj. Iuj el ili estas ofte uzataj, aliaj nur malofte; plej gravas, ĉu ili
estas facile kompreneblaj kaj sufiĉe oportunaj. Ĉiu rekomendo havas ĉe si
kialigon, por ke ĉiu leganto komprenu mian logikon, kaj povu mem decidi, ĉu la
rekomendo estas uzinda aŭ ne.
Se vi konas terminon, kiu laŭ via opinio preferindas laŭ la samaj principoj,
bonvolu sciigi min, por ke mi povu ĝin
pripensi kaj eventuale aldoni!
La kunmetaĵo »bit·ok·o« estas oficialigita, tre facile komprenebla, kaj do
preferinda super la neoficiala »bajto« kiel traduko.
bit/ok/o. Grupo de ok bitoj traktata kiel tutaĵo (kiel unuo en
komputado k.s.).
Fojfoje oni ĝuste rimarkas, ke la angla vorto »byte« parolas pri ajna nombro
de bitoj, ne nur ok. Kiam oni parolas teorie pri unuo, kies nombro de bitoj
povus varii, klare ne sencas diri »bitoko«. Oni prefere diru »bajto«, aŭ eble
kunmetu ion kiel »bitopo« aŭ »kelkbito«.
Sed ofte tio ne zorgindas. Hodiaŭ bitopo plej ofte estas bitoko, kaj ĝi
estas kredeble plej ofte uzata por mezuri grandecon de datumoj. En tiaj uzoj
ekzistas nenia varieco; temas precize pri ok bitoj, kaj tial oni diru »bitoko«.
(Se la nombro estus varia, la mezurado estus fuŝita; oni ne povus sen klarigo
scii, kiom da bitoj grandis »90 senditaj bajtoj«, ekzemple.)
Tute ne necesas uzi novan, neoficialan vorton, ĉar ni jam povas konstrui
vortojn el oficialaj vorteroj, kiuj malpli longas, kaj multe pli facile
kompreneblas. Eĉ la argumento de internacia rekonebleco meritas iom pli
fortan dubon ĉi tie, pro la konfuza simileco al iom malofta kaj pli facile
ideebla vorto »kamero«.
Ĉe ambaŭpovaj aparatoj, oni povas heziti, kiun vorton elekti. Kiam la ĉefa
funkcio estas fotado, diru »fotilo«; kiam ĝi estas filmado, diru
»filmilo«. Kiam ili egale gravas, mi kutime diras »filmilo«. Sed tute ne
sencus postuli, ke ĉiu aparato meritu nur unu nomon. La elekto ofte ne
tiom gravas, honeste!
Certe pli facile kompreneblas vorto kunmetita en nia lingvo, ol kunmetaĵo el
nekonataj vortoj pruntita de alia lingvo. Laŭ senco de tio, ĉu ni celas
sciencon pri ĉifrado, aŭ teĥnikojn uzatajn por ĉifrado, ni povas diri
»ĉifroscienco« aŭ »ĉifroteĥnikaro«. Sed fojfoje tiu distingo ne klaras kaj
oni simple parolas pri io rilata al ĉifrado mem; tiuokaze oni povas tute bone
diri »ĉifrado«. (Vidu ankaŭ ĉe »technology«.)
»Kursoro« estas neoficiala vorto, kies signifon jam plene kaj multe pli
facile esprimas la vorto »montrilo«. Oni ankoraŭ facile povas precizigi ĝin
dirante »musmontrilo« aŭ »tajpmontrilo«.
Nova neoficiala vorto ŝajnas al mi tute nenecesa. Per »defaŭlta« oni ofte
parolas pri valoro, kiu estas uzata, se neniu agordas alian valoron, kvankam
oni ne petis (aŭ ne devis peti) ĝin malimplice. Alivorte, tia valoro estas
dekomence »implicita«. En iuj situacioj eble pli taŭgas aliaj traudkoj, kaj
tio ja estas en ordo.
Ĉe tiu ĉi traduko gravas kunteksto. Se temas pri aspektigo de io, ekzemple
retpaĝo aŭ grafika fasado (koloroj, formoj, ktp.),
oni povas simple diri »aspektigo«. Se temas pri planado de io, ekzemple ludo
aŭ interfaco (dismeto de ajoj konsiderante funkcion, ktp.),
oni povas simple diri »planado« aŭ »projektado«. La tutan procedon eble pli
oportune kovras la vorto »fasono«. Ĉiuokaze nova vorto tute ne necesas al
ni.
»Interagujo« tutsimple pli facilas. »Dialogo« estas iom malofta kaj specifa
vorto; »interago« estas konstruita el pli oftaj kaj bazaj vorteroj, kaj
ŝajnas pli facile komprenebla al lernantoj. (Kompreneble mi tute ne
konsideras denaskajn parolantojn de – kredeble malplimultaj – lingvoj, kie
»dialogo« estas ordinare uzata, ĉar tio ŝajnas malĝusta pensmaniero en
lingvo internacia.)
Kvankam la vortero »feder« estis ofcialigita post la vortero »federaci«, ĝi
prezentas pli bazan ideon, kaj tiel ĝi igas la duan nenecesa. Anstataŭ
»federacio« oni sambone (kaj pli mallonge) povas diri »federaĵo«. Kiam oni
parolas pri reto, kies nodoj federas inter si, pli sencas rekte diri, ke ĝi
»federas«, kaj estas do reto »federa«. Tiel oni ŝparas du silabojn kompare al
la malpli simpla ideo »federacia« (kiu signife egalas al »federaĵa«).
La vorto »forumo« simple nomas diskutejon. En historia kunteksto, ĝi pli
precize nomas diskutejon en antikva Romo, kaj eble ĝi utilas por tio; sed en
komputila kunteksto, mi ne vidas fortan kialon ne diri pli kompreneble simple
»diskutejo«.
Ne necesas paŭsi la vorton »hardvaro« de la angla, ĉar ni jam povas diri la
tre bone kompreneblan vorton »aparataro«, kaj multaj jam tion faras. Kiam oni
konsideras plurajn aparatojn aparte, eble pli taŭgas diri »aparatoj«.
Ambaŭ vortoj same longas silabe, sed nur »bildsimbolo« estas plene kunmetita
el oficialaj, oftaj, kaj facile kompreneblaj vorteroj. Mi vidas neniun kialon
ne preferi ĝin super »piktogramo«.
La vortoj »enporti« kaj »elporti« estas multe pli facile komprenebleaj
ol aparte lernendaj vortoj »importi« kaj »eksporti«. Tio precipe veras en
komputila kunteksto, ĉar la dua duopo venas de komercado.
La vorto »ŝparklavo« iom pli klaras pri sia signifo ol la aliaj elektoj (ĝi
estas uzata por ŝpari tempon aŭ movojn), kaj krome ĝi plaĉas al mi pro
siaj belaj sono kaj aspekto. Sed neniun el la vortoj mi nomus malbona aŭ
mistera.
»Teko« estas neoficiala vorto, uzita kun pluraj apartaj signifoj.
PIV donas kvin tiajn signifojn,
sed en kunteksto de »tekokomputilo«, la evidente celata signifo estas ĉi
tiu:
Subbrake portata ujo, por oportune transporti librojn, kajerojn,
dokumentojn, desegnaĵojn
Tute eblas, ke »teko« estus utila aldono al la lingvo kun unu el la aliaj
signifoj, sed ĝuste kun ĉi tiu signifo ĝi estus plej senutila. Oni jam havas
plurajn nomojn por ĉi tiu signifo, kiel bone montras La bona lingvo:
Iom pli mallongas diri »tekokomputilo« ol »valizetokomputilo«, sed feliĉe ni
havas eĉ pli oportunan vorton: »klapkomputilo«! La nomo prezentas pli rektan
asocion ol »tekokomputilo«. Ne ĉiu portas sian klapkomputilon en valizeto,
sed ĉiu klapkomputilo ja havas formon similan al klapo.
Plie, mi pensas, ke »klapkomputilo« estas sufiĉe facile elparolebla eĉ sen
»o« post »klap«, kaj rezulte ĝi havas eĉ malpli da silaboj ol
»tekokomputilo«, kies alternativa formo »tekkomputilo« eble prezentas por iu
problemon. Sed se oni tamen trovas la vorton »klapkomputilo« tro malfacile
elparolebla, ambaŭ vortoj almenaŭ egalas je ĉi tio.
Kiam ajn oni iras dekstren, oni logike devas iri de maldekstre; kaj male,
kiam ajn oni iras maldekstren, oni logike devas iri de dekstre. Tial ne
necesas mencii la deiran direkton, ĉar tiu jam estas forte implicita.
En la angla oni faras tion pro gramatikaj kialoj; »to-right« aŭ »to-left«
estus iom strangaj vortoj. Nia gramatiko prezentas al ni nenian tian limon,
kaj tial ni ne bezonas imiti la anglan laŭvorte.
La vorto »permesilo« estas multe pli facila. Ĝi estas konstruita el tre
bazaj vorteroj, kiujn ĉiu devas bone koni, kaj ĝi devigas al neniu lerni
vorton tute novan. Anakŭ ĝia oficiala difino esence diras »permeso«, kaj ĝiaj
oficialaj tradukoj faras same. Tio estas bona atesto pri la sufiĉeco de
»permesilo«.
Oni salutas por atentigi pri sia ĉeesto kaj ĝuste komenci interparolon. Same
oni povas saluti por atentigi servilon pri sia ĉeesto kaj ĝuste komenci
interagadon. Male, tute ne sencas saluti »en« aŭ »el« io – tio ŝajnas simpla
provo imiti la anglan uzon de »log« kiu tamen neniel similas al nia verbo
»saluti«. Mi trovis nenion, kio pravigus ĉi tian uzon.
Alternative oni povus diri ankaŭ »eniri« kaj »eliri«, ĉar oni eniras sian
konton. Tio tre bone sencas ekzemple ĉe operaciumo, kie oni bezonas enigi
pasvorton kaj eniri konton por vidi siajn datumojn kaj uzi la disponeblajn
programojn; estas kvazaŭ oni enirus domon por uzi la kuirejon,
ktp. Simile ni povas rigardi retpaĝojn, kie
tamen multaj funkcioj ofte disponeblas ankaŭ sen tia »eniro«.
»Kongrua« estas neoficiala vorto, kiu en plej multaj uzoj simple prezentas
alian manieron diri »akorda«. Eble ĝi iel utilas kiel faka termino en
matematiko, kvankam ŝajnas al mi, ke eĉ tie oni povus simple diri »egala« aŭ
»konforma«. Ial ĝi ŝajnas tre ofta en tradukoj de programoj, sed mi forte
malkonsilas ĝian uzon, ĉar ĝi vere nur devigas lernadon de senutila kaj
(preskaŭ) neniam bezonata vorto. Tute facilas, vidu:
La vorto »aŭdvidaĵoj« estas signife tute bone konstruita, sed iuj homoj
trovas ĝin tro malfacile elparolebla, kaj preferas diri »aŭdovidaĵoj«. Tia
aldono de »o« ne ŝanĝas la signifon kaj faciligas elparoladon, sed ankaŭ
longigas la vorton je unu plia silabo.
Kompare, se oni simple interŝanĝas la poziciojn de la vorteroj »aŭd« kaj
»vid«, oni akiras vorton same longan, sed multe pli facile elparoleblan, sen
ajna ŝanĝo de signifo. Ŝajnas al mi, ke uzo de ĉi tiu vorto faciligas
ĉiutagan uzadon, sen ia malavantaĝo.
La esprimo »kontrolisto« ŝajnas al mi sufiĉe bona. Mi mem tamen preferas
diri »reguligisto«, ĉar tio ŝajnas al mi iom pli priskriba. Plue, la vorto
»kontroli« ofte havas aliajn specifajn uzojn en iuj programoj, kaj tie la
nomo »kontrolisto« povus esti iom konfuza. Por tiaj programoj, mi preferigas
la vorton »reguligisto«.
»Rastrumo« similigas prezentadon de bildo sur ekrano al kampa aŭ ĝardena
laborado per hakfosilo, kiun oni nomas »rastro«. Sed tiu nomo estas neoficiala,
kaj la konekto al bildero estas neklara, kvankam prava. Simple diri »bildero«
multe pli kompreneblas. Tio foje estas kritikata:
Iuj opinias, ke „bildero“ estus pli bona ĉar pli simpla. Jes, ĝi estas pli
simpla, sed ankaŭ malpli ĝusta: ja ne temas pri ero de la bildo mem, sed pri
ero de ties rastrumigita prezento; unu sama bildo povas havi diversajn
rastrumigojn (ĉe diversaj distingivoj) – kaj aliflanke, oni povas paroli pri
rastrumo sendepende je bildo (samkiel eblas paroli pri ekrano sendepende je
bildo).
Mi devas malakordi tiun kritikon, ĉar ĝi konsideras bildon kiel datumon, kies
prezenton ni povas vidi sur al ekrano, sed ĝi ne plu konsideras tiun prezenton
kiel bildon. Sed kial ne? Kio estas la funkcio de ekrano? Ja prezenti bildojn
al la uzanto! La vorto »bildo« havas tre ĝeneralan signifon:
Videbla aspekto de la objektoj
Videbla aspekto de objekto, sceno ks, formita de la lumradioj devenantaj de ĝi
Ĉu do tio, kio fine aperas sur la ekrano, ne estas bildo? Ĝi ja estas
bildo. Unu datumo, kiu prezentas bildon, povas havi diversajn prezentojn ĉe
diversaj distingumoj (= distingivoj)… kaj ĉiun el tiuj oni povas tute bone nomi
aparta »bildo«.
Krome, ĉu taŭgas paroli pri »bilderoj« de ekrano kiam la ekrano ne montras
bildon? Miaopinie jes, ĉar tio ŝajnas al mi tre facile komprenbela; la destino
de ekrano ja estas montri bildojn, kaj mi do vidas neniun bezonon malkonsideri
tiun destinon, kiam oni parolas pri ĝiaj eroj. Oni povas imagi, ke malŝaltita
ekrano montras »malplenan bildon«, se tio helpas.
La vorto »presi« estas Fundamenta kaj ankoraŭ servas tute bone, eĉ ĉe nuntempaj
elektraj presiloj. Por tiuj iuj preferas la vorton »printi«, sed tute ne necesas
nova vorto por tio; pluraj lingvoj ne faras distingon, kaj kiam vere
necesas distingo, ni povas fari ĝin per »komputilpresi«.
La vortero »prokur« estas neoficiala, kaj
PIV difinas ĝin jene:
Laŭleĝa povo aŭ rajtigo donita de firmo al difinita persono aŭ de persono
al alia persono por agi en ĝia nomo.
Temas do pri jura vorto, kiu kredeble ne estas vaste konata ekster tiu fako
(eĉ se ĝia uzo tie estas pravigita). Diri »retperilo« do multe pli simplas,
kaj ankaŭ helpas klarigi al ĉiuj la ideon kaj funkcimanieron de retperilo.
La vorto »iv« estas neoficiala kaj evitinda, ĉar ĝi estas tute samsignifa kun
»pov«, kaj donas al la lingvo nenion utilan. Laŭvorta fortraduko de
»distingivo« do estus »distingpovo«, sed mi hezitas, ĉu tio sufiĉe klaras.
Kial oni fakte uzas la vorton »disting«? Ni povas trovi la saman ideon ankaŭ
en aliaj lingvoj, ekzemple la angla (»resolution« de »resolve«) aŭ la ĉeĥa
(»rozlišení« de »rozlišit«). La mezuro diras al ni, kiom da bilderoj formas la
bildon de la ekrano, t.e. kiom da bilderoj ni povas distingi. Nomi tion
»distingpovo« (= »distingivo«) aŭ »distingeblo« sufiĉe sencas, sed tiaj nomoj
ŝajnas al mi iom tro ĝeneralaj. La kvanto ja estas rilata al distingo, sed ĝi
mem ne estas rekte ia »povo« aŭ »eblo«. Mi kredas, ke la neklara kaj malfacile
nomebla rilato iĝas bona kandidato uzi la specialan vorton, kiun ni havas por
ĝuste ĉi tiaj okazoj: »um«.
Ni jam havas oficialan vorton, kiu tre bone esprimas la celatan ideon. Tute
ne sencas preni vorton novan, simple por soni pli simile al la angla
lingvo.
La neoficiala vorto »restaŭri« estas superflua en komputado same kiel
en arto. Kiam oni perdis datumojn, oni volas ilin reakiri, rehavi, eble
ien remeti. Plej bonan vorton oni elektu laŭ uzo, gusto, kaj nuanco, sed
nenial necesas rigardi ekster nia jama vortprovizo.
Per »sablujo« oni celas lokon, kie infanoj ludas kun sablo – ili rajtas
konstrui aŭ detrui ĉion ajn, kaj ne vundiĝos nek rompos ion valoran, ĉar ili
nur havas tiucelan sablon kaj eble kelkajn plastajn ilojn. En komputado oni
celas lokon aŭ ŝirmilon, danke al kiu programo povas aliri nur proprajn aŭ
aparte permesitajn datumojn, kaj ne povus do fuŝi ceteron de la sistemo se ĝi
erarus aŭ malicus.
Fakte temas pri ĉarma kaj logika figursenco, kiu tamen estas iom
neklara. Sablujo elvokas ne nur sekurecon kaj izolecon, sed multe pli forte
ĝi elvokas ludemecon, kreemeceon, infanecon, kaj jes – ankaŭ sablon. Se oni
ne supozas, ke ĉiu esperantisto jam konas la anglan (kion ni ja ne faru!), la
postulo diveni la ĝustan signifon kaj emfazon de »sablujo« ŝajnas al mi eble
iom troa.
Dankinde, Esperanto povas esti pli esprima ol la angla pri ĉi tio, kaj ni
povas uzi tute klaran teĥnikajn vortojn »izolujo« aŭ »izolejo«. (La dua
ŝajnas al mi pli esprima, kaj certe pli taŭga se temas pri speciala ŝirmilo
por unu programo.) Kompreneble, por funkcioj de ludoj, kie oni ja estu
kreema, la vorto »sablujo« povus esti pli bona elekto.
»Seanco« estas neoficiala vorto por »kunsido« (kiu portas la signifon
»session« ekde la Fundamento). Persono, kiu iutempe uzas komputilon, ne sidas
nepre kun aliaj personoj, sed ofte sidas sola kun la komputilo; tial eble pli
taŭgas diri simple »sido«.
Sed oni havas ankaŭ pli elegantan solvon. En komputado, oni ofte parolas pri
la rezulto de saluto, kiu daŭras ĝis adiaŭo. Tial oni
povas simple nomi ĝin »salutaĵo« – la vorto ne havas certan signifon je homa
saluto, sed ĝi klaras je komputila saluto. Oni ankaŭ povas diri »vizito«,
precipe se oni jam diras »eniri« kaj »eliri« anstataŭ »saluti« kaj
adiaŭi«.
(Tamen se oni plu volas diri ion kiel »ensaluti« kaj »elsaluti«, oni prefere
uzu akordan vorton »ensalutaĵo«.)
Anstataŭ »sinĥronizi« jam pli bonus diri »sinĥronigi«, sed la vorto
»sinĥrona« mem jam estas neoficiala kaj supreflua, kaj tial mi rekomendas
tute eviti ĝin, kaj elekti pli simplan vorton laŭbezone.
Kiam oni volas samigi horloĝojn, oni pli ĝuste diru »samtempigi« (aŭ
eventuale »akordigi«). Kiam oni volas samigi datumojn inter du aparatoj, oni
pli ĝuste diru »samhavigi«. Pli ĝenerale (kaj foje malpli konfuze) oni povas
diri »speguli«. Kiam oni bone vortigas la tutan frazon, ĉi tiuj vortoj povas
esti facile kompreneblaj, kaj ni tute ne bezonas plian vorton.
»Teĥnologio« estas neoficiala vorto, kiu vere havas du apartajn uzojn: ĝi
povas nomi sciencon pri teĥnikoj (precipe modernaj), sed ĝi ankaŭ povas nomi
specifajn teĥnikojn uzatajn (precipe ĉe komputado). Oni povas laŭbezone
elekti pli precizan oficialan tradukon. Ekzemple:
Spektu filmojn pri arto, kuirado, aŭ teĥnikoscienco!
Nia programo uzas samtavolan teĥnikaron por interkonekti la
uzantojn.
»Haŭto« estas konkreta aĵo (ŝelo), dum »etoso« estas abstrakta impreso
(sentigo). Kiam oni ŝanĝas haŭton de iu fasado, oni ŝanĝas la kolorojn,
formojn, kaj eble dismeton – oni faras tre konkretajn surfacajn ŝanĝojn,
kvazaŭ oni laŭvorte »ŝanĝus la haŭton« de la programo.
Kompreneble, ĉiu haŭto helpas doni al la programo ian etoson – kun griza
haŭto ĝi eble havas antikvecan etoson, dum kun plata nigra haŭto ĝi eble
havas mojosan modernecan etoson. Kun helaj paŝtelaj koloroj ĝi eble havas
freŝan etoson. Vere, la nomo »etoso« ne estas senlogika.
Sed oni neniam ŝanĝas la etoson rekte – oni ne povas konkrete agordi ion
abstraktan. Oni povas meti konkretas haŭton kaj esperi, ke ĝi kreos la ĝustan
etoson por la uzanto. La problemo pli evidentiĝas kiam oni parolas pri »hela«
aŭ »malhela« haŭto aŭ etoso – haŭto ja povas havi helecon, sed etoso ne same
bone. Tial »haŭto« estas pli trafa nomo.
Kvankam la neoficiala vorto »ĵetono« belas, ĝi ankaŭ ofte superfluas, ĉar
multon, kion ĝi esprimas, ni povas simile bone esprimi per aliaj vortoj. Tio
veras en komputado samkiel en tabloludoj.
Plej ofte temas pri datumo, kiun oni donas al programo por ĝuste funkciigi
ĝin. La signinfo multe varias laŭ kunteksto, kaj tial oni devas ĉiam traduki
la nomon kun ĉiuj ĝiaj priskriboj kaj precizigoj. Plej ofte do oni ne diros
simple »ĵetono« aŭ »peco« aŭ »datumo«, sed ekzemple:
»Versikontrola sistemo« ŝajnas al mi mistraduko. Certe eblas kontroli
versiojn kun helpo de tia ilo, sed ĝia esenca funkcio ja ne estas
kontrolado. Tiaj sistemoj ĉefe registras, organizas
kaj spuras ŝanĝojn faritajn al datumoj (kiuj tiel trairas malsamajn
versiojn). La ĉefaj faciligoj estas reirado kaj kunlaborado.
Kvankam oni povus diri »versirega sistemo« aŭ »versiregistra sistemo«, pli
simplas kaj elegantas diri simple »versiilo«. Tio ŝajnas pli taŭga kaj
malgraŭ sia simpleco nekonfuzebla nomo por ĉi tia ilo.
»Video« estas neoficiala vorto kun nefirma signifo. Foje oni nomas per ĝi
datumon, kiu enhavas prezenteblan sinsekvon de bildoj, sed (eble eĉ pli)
ofte oni nomas per ĝi la arton kaj teĥnikaron krei kaj trakti tiajn
sinsekvojn. Tial »videaĵo« estas pli ĝusta kaj certa nomo kiam oni parolas
pri unuopa datumo.
Sed ni jam havas oficialan vorton, kiu tre bone esprimas la ideon. Tiu
vorto estas »filmo«. Originale ĝi nomas fizikan, prezenteblan sinsekvon de
bildoj sur bendo, kaj estus do tute logike reuzi ĝin parolante pri
komputiloj, ĉar la kerna ideo tute samas – nur la formo ne plu estas fizika,
sed cifereca. Same oni parolas ekzemple pri fotoj.
Iuj preferas la vorton »filmeto«, sed mi ne trovas kialon por tio. La
vortero »et« aldonas nenion, kio pli bone trafus la ideon de cifereca
datumo. Eble oni preferas pensi pri tre mallongaj filmoj, kie la vorto
»filmeto« eble havas ian pravigon, sed por la ĝenerala datumspeco, mi trovas
la vorton »filmo« pli trafa. Ambaŭ tamen estas sufiĉe ĝustaj.
Pli simple, pli klare, pli oficiale. Eĉ malatentante la nebulecon de
»video«, mi vidas neniun avantaĝon de »videovoko« super
»vidvoko«, kiu plie tre bone akordas kun
»voĉvoko«, kaj povas do impresi multe pli
elegante.
»Video« estas neoficiala vorto kun nefirma signifo. Tamen la signifo,
kiu ŝajnas celata ĉi tie, estas kredeble la pli ofta. (Vidu ĉe
video.) Se oni rigardus ĝin kiel kunmetaĵon de »vide«
kaj »o«, oni povus mallongigi la nomon al »videludo«. La formo »videoludo«
tamen kredeble estas konstruita kaj preferata sub influo de la angla kaj
pluraj aliaj lingvoj, kie oni ĉiam prefiksas vorton per »video« (kaj ne per
»vide«).
Tamen ni jam havas sufiĉon da oficialaj vortoj, per kiuj konstrueblas taŭga
nomo. Mi aparte ŝatas la vorton »bitludo«; ĝi sekvas jam iom oftan kutimon
nomi ciferecajn aferojn kun la vortero »bit«, kiu estas tre mallonga sed tre
klara. La rezulto nomo do estas pli bone komprenebla ol »videoludo«, kaj eĉ
pli oportuna ol »videludo«.
Aserteblas, ke la signifo-kampo de »bitludo« estas pli vasta ol tiu de
»videoludo«, ĉar ĝi taŭgas ankaŭ por ludoj, en kiuj »video« (vido) ne rolas
grave. Mi dubas, ke oni bezonus aŭ eĉ dezirus fari distingon inter tiaj ludoj
ekster tre specialaj okazoj, je kiuj oni povus diri »vidbitludo«, »vidludo«,
aŭ (se oni ne malŝatas la vorteron) »videoludo«. Ordinare tio tute ne
necesas.
Eble per »telefonvoko« oni volas diri, ke oni uzas nur voĉon, kvazaŭ oni
vokus per la telefona reto. Sed hodiaŭ oni ankoraŭ vokas per la telefona
reto, kiu kutime postulas pagon. Nomi aliajn specojn de vokoj »telefonvoko«,
precipe kiam ili fareblas per telefono (per iu komunika aplikaĵo) sed ne per
la telefona reto, povas esti iom konfuze. Pli bona solvo estas nomi ilin
rekte kaj klare »voĉvoko«. (Eĉ pli bone: tio bele akordas kun
»vidvoko«.)